Bieżące tendencje azylowe w Europie – Roczny Raport EASO
7 lipca br. EASO (Europejski Urząd Wsparcia w Dziedzinie Azylu) opublikowało Roczny Raport na Temat Sytuacji w Dziedzinie Azylu w Unii Europejskiej w 2013 roku. Celem dokumentu jest przedstawienie całościowego obrazu kwestii azylowych w Unii Europejskiej poprzez analizowanie wniosków o ochronę międzynarodową w UE i wydawanych decyzji, a także poprzez zwrócenie szczególnej uwagi na najważniejsze kraje pochodzenia wnioskodawców. Raport koncentruje się przede wszystkim na trzech odmiennych falach migracyjnych: Syryjczyków, obywateli Federacji Rosyjskiej i obywateli państw Bałkanów Zachodnich.
W całym 2013 roku, 435 760 osób złożyło wniosek o ochronę międzynarodową w Unii Europejskiej – najwięcej od początku zbierania danych statystycznych przez UE w 2008 r. – co stanowiło 30 % wzrost w porównaniu z rokiem 2012. Najwięcej wniosków złożyli obywatele Syrii, Federacji Rosyjskiej i Bałkanów Zachodnich (Albanii, Bośni i Hercegowiny, byłej Republiki Jugosławii: Macedonii, Kosowa, Serbii i Czarnogóry), a najwięcej z nich złożonych było w Niemczech, Francji, Szwecji, Zjednoczonym Królestwie i Włoszech.
Stopień uznawalności w pierwszej instancji w 28 państwach UE (uwzględniając ochronę humanitarną) wyniósł 34,4 %. Status uchodźcy otrzymało 49 710 osób, ochronę uzupełniającą 45 535 osób, a ochronę humanitarną 17 665 osób. Najwyższy wskaźnik uznawalności dotyczył wniosków Syryjczyków, Erytrejczyków i osób bez obywatelstwa. Na koniec 2013 r. w 28 państwach UE na decyzję w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej oczekiwało ponad 352 000 osób; liczba postępowań będących w toku wzrosła więc o 33 % w porównani do roku poprzedniego.
Syria stała się pierwszym krajem pochodzenia osób ubiegających się o ochronę międzynarodową w UE (+ 109 %). Wzrost liczby wniosków syryjskich dotyczył niemal całej UE.
Znacznie wzrosła liczba obywateli Federacji Rosyjskiej, którzy stali się drugą najliczniejszą grupą składającą wnioski w UE. Od 2008 roku liczba wniosków obywateli Federacji Rosyjskiej kształtowała się na poziomie 20 000, jednak w 2013 widoczny był duży 71 % wzrost w porównaniu do roku poprzedniego (41 485 wnioskodawców). Większość wniosków składany była przez mieszkańców regionu Kaukazu Północnego, głównie w Polsce i Niemczech.
W 2013 r., tak jak w latach poprzednich, miał miejsce duży napływ obywateli państw Bałkanów Zachodnich. Liczba zarejestrowanych wnioskodawców wzrosła w UE o 36 % w porównaniu z rokiem 2012 i wyniosła 72 840 osób, czyli 17% wszystkich wnioskodawców w całej Unii (więcej niż Syryjczyków), pomimo bardzo niskiego wskaźnika uznawalności, wynoszącego średnio 3,8 %.
Raport omawia również głownie zmiany w polityce UE i polityce na szczeblu krajowym, prawodawstwie i orzecznictwie. Przede wszystkim, w 2013 roku przyjęto tzw. pakiet azylowy, zawierający zmienioną dyrektywę w sprawie warunków przyjmowania, zmienioną dyrektywę proceduralną oraz zmienione rozporządzenia: dublińskie i Eurodac. Tym samym zakończono proces przeglądu pakietu azylowego (zmieniona dyrektywa kwalifikacyjna przyjęta została w już 2011 roku).
Jedną z kluczowych zmian nowego pakiety azylowego jest art. 33 z przekształconego rozporządzenia dublińskiego, który przewiduje utworzenie Mechanizmu Wczesnego Ostrzegania, Gotowości i Zarządzania Kryzysowego, w którym rolą EASO będzie dostarczanie informacji do Komisji Europejskiej dotyczących ryzyka szczególnego obciążenia systemu azylowego danego państwa członkowskiego lub problemów w jego funkcjonowaniu a także analizowanie planów prewencyjnych i kryzysowych opracowanych przez państwa członkowskie.
W 2013 r. EASO zapewniło wsparcie operacyjne dla Grecji, Bułgarii i Włoch w takich dziedzinach jak szkolenia, informacje o krajach pochodzenia, czy statystyki. W ostatnim czasie doszło również do podpisania Planu Wsparcia Specjalnego dla Cypru.
Roczny Raport EASO jest również przydatnym narzędziem w tworzeniu polityki krajowej i unijnej, które pomaga określić najważniejsze obszary działań (gdzie może zaangażować się EASO i inni decydenci), zgodnie z zasadą poprawy jakości, spójności i skuteczności Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego.
Bieżące tendencje azylowe w Europie
W pierwszych 5 miesiącach 2014 r. liczba osób ubiegających się o ochronę międzynarodową wzrosła o 19 % w porównani z tym samym okresem w roku 2013. Z kolei w 2013 r., liczba wnioskodawców była większą o 30 % w porównaniu z rokiem 2012.
Porównując rok 2013 z 2014 można zaobserwować nowe tendencje. Liczba obywateli Syrii ubiegających się o status uchodźcy ciągle rośnie; Syria znajduję na trzecim miejscu w zestawieniu krajów pochodzenia. Istotny wzrost odnotowano również w odniesieniu do obywateli Erytrei, którzy docierają do Włoch, a wnioski składają w różnych państwach Europy Północnej: Niemczech, Holandii, Norwegii i Szwecji. Z kolei liczba obywateli Federacji Rosyjskiej ubiegających się o status uchodźcy zmniejszyła się w porównaniu z rokiem ubiegłym.
Od marca 2014 r. widoczny jest duży wzrostu obywateli Ukrainy, którzy składają wnioski o ochronę międzynarodową w krajach UE+ (państwa UE oraz Norwegia i Szwajcaria). W przeciągu ostatnich 20 lat, liczba wnioskodawców z Ukrainy wynosiła średnio 100 na miesiąc. Od marca do maja wzrosła natomiast do ponad 2 000. Wnioski składane były w bardzo wielu państwach Europy. Większość Ukraińców (ponad 95 %) składało wniosek po razu pierwszy.
W ramach Mechanizmu Wczesnego Ostrzegania, Gotowości i Zarządzania Kryzysowego, EASO rozpoczęło zbieranie danych operacyjnych z państw członkowskich dotyczących różnych aspektów Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego. Pozwoliło to na szybsze i rzetelniejsze pozyskiwanie informacji nt. praktycznych aspektów funkcjonowania Wspólnego Europejskiego Systemu Azylowego. Lepiej pozyskiwane dane pozwalają na lesze wypracowanie wzajemnego zrozumienia między państwami członkowskimi, EASO i Komisją Europejską. Świadczy o tym wzrost wniosków od państw członkowskich o wsparcie operacyjne EASO, które postrzegane jest jak jedna z form standardowej współpracy. Obecnie, EASO udziela wsparcia 4 państwom członkowskich (Bułgarii, Włochom, Grecji i Cyprowi). Wszystkie cztery plany pomocy zawierają działania dotyczące poprawiania jakość danych statystycznych.
EASO będzie odgrywało kluczową rolę w latach 2014-15 w praktycznej implementacji zmian wprowadzonych do Wspólnej Europejskiej Polityki Azylowej za pośrednictwem zmienionego pakietu azylowego.
Źródło: Urząd do Spraw Cudzoziemców (udsc.gov.pl),http://www.udsc.gov.pl/Biezace,tendencje,azylowe,w,Europie,-,Roczny,Raport,EASO,,2359.html
fot: freeimages.com
