Co to jest ubezpieczenie zdrowotne?
Ubezpieczenie zdrowotne jest to ubezpieczenie w razie zachorowania, wypadku, urazu, zatrucia, stanu zagrożenia życia itp. By móc korzystać z takiego ubezpieczenia, należy opłacać składki wynikające z umowy ubezpieczeniowej (np. co miesiąc).
Kto może korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ?
Istnieją dwa rodzaje ubezpieczenia w Narodowym Funduszu Zdrowia (NFZ) – obowiązkowe i dobrowolne. Ze świadczeń publicznej opieki zdrowotnej mogą korzystać na tych samych zasadach obie grupy ubezpieczonych w NFZ – co to jest NFZ?
Z publicznej opieki zdrowotnej mogą korzystać cudzoziemcy, którzy należą do jednej z poniższych grup:
Zatrudnieni w Polsce
W Polsce wszystkie osoby legalnie zatrudnione – w tym także cudzoziemcy – są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym. Oznacza to, że pracownik może bezpłatnie korzystać ze świadczeń zdrowotnej publicznej i niepublicznej służby zdrowia.
Uwaga: należy jednak pamiętać, że świadczenia zdrowotne w niepublicznej służbie zdrowia są bezpłatne jedynie wówczas, gdy dana placówka lub lekarz ma podpisaną umowę z NFZ.
Pracodawca ma obowiązek objęcia nowo przyjętego pracownika ubezpieczeniem zdrowotnym. W tym celu zgłasza go do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (co to jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych?) poprzez wypełnienie formularza zgłoszeniowego ZUS ZUA (formularz jest dostępny tutaj) oraz ZUS ZZA (formularz jest dostępny tutaj) (Zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego). Następnie pracodawca co miesiąc odprowadza od dochodów pracownika składkę na ubezpieczenie zdrowotne do NFZ.
2. Członkowie rodzin ubezpieczonych, w tym członkowie rodzin osób zatrudnionych
Członkami rodziny ubezpieczonego, którzy mogą korzystać ze świadczeń opieki zdrowotnej na takich samych zasadach jak ubezpieczony, są:
dziecko (dziecko własne, dziecko małżonka, dziecko adoptowane, wnuk, dziecko, którego ubezpieczony jest prawnym opiekunem albo rodzicem zastępczym) – do ukończenia przez nie 18. roku życia lub jeśli kontynuuje naukę do 26. roku życia; jeśli zaś dziecko posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności – bez ograniczenia wieku;
małżonek;
rodzice, dziadkowie – jeśli pozostają z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Każda osoba ubezpieczona ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia członków rodziny, jeśli nie posiadają oni ubezpieczenia zdrowotnego (np. nie pracują). Zgłoszenie do ubezpieczenia polega na podaniu danych o członkach rodziny swojemu pracodawcy. Jeśli ktoś ubezpiecza się dobrowolnie (patrz „Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne”), musi po zawarciu umowy dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego z oddziałem wojewódzkim NFZ sam zgłosić w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) członków rodziny do ubezpieczenia – co to jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych?
3. Uchodźcy (status uchodźcy musi być uznany w Polsce) oraz cudzoziemcy objęci ochroną uzupełniającą i programem integracyjnym w porozumieniu z powiatowym centrum pomocy rodzinie – program taki trwa 12 miesięcy
4. Bezrobotni zarejestrowani w urzędzie pracy (ubezpieczeniem mogą być objęci także członkowie rodziny zarejestrowanego bezrobotnego, jeśli nie są ubezpieczeni z innego tytułu)
5. Duchowni (więcej informacji na temat ubezpieczenia zdrowotnego duchownych można znaleźć w poradniku ZUS dostępnym tutaj)
6. Dzieci uczęszczające do szkoły (w ramach opieki zapewnianej przez szkołę), nawet jeżeli pobyt ich rodziców w Polsce jest nie zalegalizowany
7. Osoby pozbawione wolności (przebywające w więzieniu lub areszcie)
8. Osoby przebywające na terytorium Polski ubezpieczone w państwach Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (w którego skład wchodzą Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria).
Pozostali cudzoziemcy legalnie przebywający w Polsce mogą korzystać z publicznej opieki zdrowotnej, jeśli ubezpieczą się dobrowolnie. Warunkiem przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ jest fakt legalnego zamieszkania na terytorium Polski. Oznacza to, że cudzoziemiec powinien posiadać co najmniej zezwolenie na zamieszkanie w Polsce na czas oznaczony (patrz „Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne”).
Kto opłaca składkę zdrowotną
Każdy, kto prowadzi własną działalność gospodarczą (a więc na przykład właściciel firmy), odprowadza składkę zdrowotną samodzielnie (sam za siebie) – więcej informacji na temat prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce jest dostępnych tutaj
Także osoby, które ubezpieczają się dobrowolnie, składkę zdrowotną opłacają samodzielnie (patrz „Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne”).
Za inne osoby składkę odprowadzają odpowiednie instytucje lub osoby:
za legalnie zatrudnionych pracowników składkę odprowadza pracodawca – więcej informacji na temat pracy w Polsce jest dostępnych tutaj
za osobę wykonującą pracę na umowę zlecenie lub inną umowę o świadczenie usług składkę odprowadza zleceniodawca
za bezrobotnych składkę opłaca urząd pracy
za duchownych składkę opłacają oni sami, przełożeni zakonni lub inne instytucje diecezjalne czy zakonne;
za uchodźców i osoby objęte ochroną uzupełniającą, o ile przystąpili do programu integracyjnego, przez 12 miesięcy składkę odprowadza powiatowe centrum pomocy rodzinie.
Po zgłoszeniu do ubezpieczenia uzyskuje się prawo do świadczeń opieki zdrowotnej.
Wysokość składki obliczona jest procentowo od podstawy jej wymiaru (najczęściej dochodu). Każdy ubezpieczony, bez względu na to jak wysoka jest jego składka, ma prawo do takich samych świadczeń opieki zdrowotnej.
Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
Osoba, której pobyt na terenie Polski jest legalny i która nie jest objęta obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, może ubezpieczyć się dobrowolnie. W tym celu powinna złożyć odpowiedni wniosek do NFZ we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania wojewódzkim oddziale NFZ.
Druk wniosku jest dostępny w siedzibie oddziałów oraz na stronach internetowych oddziałów NFZ – co to jest NFZ?
Cudzoziemcy, którzy nie są obywatelami Unii Europejskiej, składając wniosek o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, powinni przedstawić paszport oraz jeden z poniższych dokumentów:
wizę w celu wykonywania pracy;
zezwolenie na pobyt czasowy;
zezwolenie na pobyt stały;
zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego EU;
zgodę na pobyt ze względów humanitarnych;
zgody na pobyt tolerowany;
dokument potwierdzający status uchodźcy nadany w Polsce albo korzystanie z ochrony czasowej na jej terytorium.
Po zawarciu umowy z NFZ należy udać się do oddziału lub inspektoratu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), gdzie składa się druk ZUS ZZA (formularz jest dostępny tutaj) – co to jest ZUS?
Można go wydrukować i zanieść osobiście lub wysłać pocztą do oddziału lub inspektoratu ZUS w swojej dzielnicy.
Osoby, które ubezpieczyły się dobrowolnie, mają obowiązek zgłosić do ubezpieczenia członków rodziny, jeśli nie są oni objęci obowiązkowym ubezpieczeniem z innego tytułu. Ubezpieczeniem mogą zostać objęci ci sami członkowie rodziny, co w wypadku ubezpieczenia obowiązkowego: dzieci, małżonek, a także rodzice i dziadkowie, jeżeli pozostają z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Aby zgłosić do ubezpieczenia członków rodziny, składa się w ZUS druk ZUS ZCNA (formularz jest dostępny tutaj). Można go zanieść osobiście lub wysłać pocztą.
Składki odprowadza się na konto ZUS – szczegółowe informacje można otrzymać w ZUS.
Informację o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne można otrzymać w oddziale NFZ lub na stronie internetowej NFZ.
Składka za każdy miesiąc kalendarzowy opłacana jest w terminie do 15 dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni (np. za kwiecień do 15 maja).
Cudzoziemiec może również dobrowolnie ubezpieczyć się w innym zakładzie ubezpieczeniowym.
Dowód ubezpieczenia zdrowotnego
Aby otrzymać dane świadczenie opieki zdrowotnej, należy okazać dowód ubezpieczenia.
Może być to:
aktualny druk ZUS RMUA wydawany przez pracodawcę;
aktualne zaświadczenie z zakładu pracy potwierdzające opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne;
w wypadku prowadzenia własnej działalności gospodarczej druk zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego oraz aktualny dowód wpłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne;
w wypadku bezrobotnych – aktualne zaświadczenie z urzędu pracy o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego;
w wypadku ubezpieczonych dobrowolnie – umowa z NFZ i dokument ZUS potwierdzający zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego wraz z aktualnym dowodem opłacenia składki;
w wypadku ubezpieczonych w państwach Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu – poświadczenie wydane przez NFZ lub Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ; ang. EHIC).
Członkowie rodziny ubezpieczonego także muszą przedstawić dowód ubezpieczenia. Może to być:
dowód opłacenia składki zdrowotnej ubezpieczonego wraz z kserokopią zgłoszenia (druki: ZUS RMUA + ZUS ZCNA – jeśli zgłoszenie nastąpiło przed 1 lipca 2008 roku, lub ZUS ZCZA – jeśli zgłoszenie nastąpiło 1 lipca 2008 roku lub później);
aktualne zaświadczenie wydane przez pracodawcę;
legitymacja rodzinna z wpisanymi danymi członków rodziny wraz z aktualną datą i pieczątką zakładu pracy lub ZUS.
Należy pamiętać, że niektóre z powyższych dokumentów, jak ZUS RMUA czy ZUS ZCNA, są ważne przez okres 30 dni.
W wypadku braku dowodu ubezpieczenia dokument ten można przedstawić nie później niż w ciągu 7 dni od udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej (lub jeśli pacjent przebywa w szpitalu – w terminie 30 dni od dnia przyjęcia, o ile chory nadal przebywa w szpitalu, a jeśli już nie przebywa, to w terminie 7 dni od zakończenia leczenia). Jeśli po tym czasie dowód ubezpieczenia nie będzie dostarczony, pacjent może zostać obciążony kosztami leczenia.
Uwaga: w wypadku stanu nagłego brak dokumentu potwierdzającego prawo do korzystania z bezpłatnej opieki zdrowotnej nie może być powodem odmowy udzielenia pomocy.
Ustanie prawa do świadczeń
Prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej kończy się zazwyczaj po 30 dniach od dnia wygaśnięcia obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego, czyli na przykład:
po 30 dniach od dnia rozwiązania umowy o pracę;
po 30 dniach od daty śmierci ubezpieczonego członkowie rodziny objęci ubezpieczeniem tracą prawo do świadczeń z tego tytułu.
W wypadku osób ubezpieczonych dobrowolnie prawo do świadczeń ustaje wraz z rozwiązaniem umowy z NFZ lub po 30 dniach zaległości w opłacaniu składek. W wypadku osób ubezpieczonych dobrowolnie w innym niż NFZ zakładzie ubezpieczeń zawarta z tą firmą umowa określa, kiedy kończy się prawo do świadczeń.
Źródło: materiały pochodzą ze strony migrant.info.pl
Fot: freeimages.com
